Wady postawy.

Dzieci i młodzież z wadami postawy

---

W tym artykule znajdziecie Państwo odpowiedzi na pytania:

• Co to jest wada postawy

• Jak ocenić postawę mojego dziecka

• Co to jest prawidłowapostawa ciała

• Co zrobić, jeśli znajdziemy odstępstwa od normy w postawie dziecka

Jak powstają wady postawy?

Wady postawy

Istnieje kilka definicji wad postawy u dzieci i młodzieży. Ciężko mi wskazać jedną główną i najtrafniejszą, lecz właściwie wszystkie łączy jedna konkluzja – są to wszelkie odstępstwa od postawy prawidłowej. Wydaję mi się bardziej właściwe w tym artykule wskazać rodzicom jak wygląda postawa prawidłowa. Każdy będzie mógł przyjrzeć się swoim dzieciom i z dużym prawdopodobieństwem zauważyć, że coś jest nie tak jak być powinno.

Jak powstają wady postawy u dzieci i młodzieży?

Wady postawy pod względem pochodzenia należy podzielić na wady postawy wrodzone i wady postawy nabyte. Druga kategoria wad postawy może rozwijać się na podstawie przebytych chorób lub doznanych urazów, ale większość jest zależna od nawyków ruchowych oraz długotrwałego przebywania w nieprawidłowej pozycji. Poniżej kilka przykładów pozycji predysponujących do wad postawy i skoliozy:

– oglądanie telewizji leżąc na boku,

– siedzenie na jednym pośladku (noga pod jednym pośladkiem),

– monitor komputera ustawiony po skosie,

– stanie na jednej nodze (druga skrzyżowana z tyłu),

– noszenie plecaka na jednym ramieniu,

– odrabianie lekcji przy biurku z głową opartą na jednym łokci,

Diagnostyka wad postawy

Obserwacja

Obserwację należy przeprowadzić w kilku pozycjach i z kilku stron tak, aby zauważyć postawę dziecka w różnych sytuacjach. Część z nich jest, nazwijmy to “pozycją pozowaną”, gdzie prosimy, aby dziecko stanęło przed nami. Część obserwacji powinna być przeprowadzona w warunkach rzeczywistych, czyli z zaskoczenia, kiedy dziecko nie wie, że jest obserwowane.

Stojąc od przodu dziecka sprawdzić należy:

– czy głowa jest skierowana na wprost,

– czy barki są na równej wysokości,

– czy nie ma różnic w budowie klatki piersiowej,

– czy miednica (wysokość kolców biodrowych przednich górnych) jest ustawiona w linii równoległej do podłoża,

– czy rzepki w stawach kolanowych są zwrócone do przodu.

Stojąc od boku:

– czy głowa jest wychylona do przodu lub do tyłu,

– czy barki są wysunięte do przodu lub do tyłu,

– czy krzywizny kręgosłupa są pogłębione lub wypłaszczone,

– czy dziecko nie wypycha do przodu miednicy,

– czy kolana są wyprostowane czy cofnięte lub zgięte,

– czy kąt ustawienia goleni w stosunku do stopy wynosi około 90 stopni.

Stojąc za dzieckiem

– czy wcięcia po bokach szyi są symetryczne,

– czy łopatki są na równej wysokości,

– czy łopatki są w takiej samej odległości od kręgosłupa po obu stronach,

– czy wcięcia w talii (trójkąty talii) są symetryczne,

– czy wysokość talerzy biodrowych jest symetryczna,

– czy wysokość kolców biodrowych tylnych górnych jest taka sama,

– czy ustawienie pięt jest symetryczne,

– czy pięty są ustawione w pozycji pośredniej,

– czy stopy są symetrycznie wysklepione.

Jakie odstępstwa powinny nas zainteresować? Dzieci i młodzież z wadami postawy będą dzieliły się na kilka grup, zdefiniowanych przez lokalizacje ich występowania. Pierwszą grupą będzie obszar pleców, drugą klatki piersiowej, trzecią kolan, a czwartą stóp.

W rejonie pleców można wyodrębnić:

–  plecy okrągłe,

– plecy płaskie,

– postawę skoliotyczną.

Skolioza jest osobną jednostką kliniczną, którą opisałem w innym artykule. Możemy przyjąć, że wszystkie wygięcia boczne, które przekraczają 10 stopni w skali Cobba nazywamy skoliozą, a te poniżej klasyfikujemy jako wady postawy – postawa skoliotyczna.

W rejonie klatki piersiowej:

– klatka kurza,

– klatka lejkowata,

– klatka szewska,

W rejonie kolan:

– kolana koślawe,

– kolana koślawe,

W rejonie Stóp:

– stopę szpotawą,

– stopę koślawą,

– stopę końsko-szpotawą,

– płaskostopie.

Co zrobić, gdy zauważymy jakieś nieprawidłowości w posturze naszych dzieci?
Dobrze działa metoda wykorzystująca biofeedback. Najprostsze co można zrobić to nagrać dziecko zwykłym telefonem i pokazać mu film, lub zrobić zdjęcia jego postawy. Podczas odtwarzania takiego filmu, lub zdjęcia należy zwracać uwagę na poszczególne części ciała i opisywać co widać na filmie. Im dokładniejsze informacje dostanie dziecko, tym lepiej będzie mu wychodziła korekcja. Innym sposobem jest zamontowanie lustra np. przy biurku dziecka. Wszyscy bardziej dbamy o naszą posturę w sytuacji, gdy jesteśmy obserwowani, lustro spowoduje, że będziemy często widzieli, jak wygląda nasza sylwetka. Jeśli takie działania nie wystarczą lub dziecko nie ma za bardzo motywacji do korygowania swojej sylwetki, proponuję konsultację ze specjalistą. W zespole pracującym z pacjentami, u których podejrzewa się wady postawy znajdują się: pediatra i ortopeda dziecięcy, którzy przeprowadzą diagnostykę kliniczną i zakwalifikują młodego pacjenta do dalszego leczenia. Fizjoterapia i osteopatia są nieodzownym elementem korygowania wad postawy i każde dziecko, u którego stwierdzono wadę postawy, powinno pojawić się na konsultacji. Gniezno i Poznań są pod tym względem w dobrej sytuacji, ponieważ oba miasta posiadają dobrych specjalistów w tym zakresie.

Fizjoterapia

Dobry fizjoterapeuta potrafi skutecznie ocenić i zdiagnozować dzieci i młodzież z wadami postawy a także zaproponować procedury terapeutyczne w przypadku, gdy nie mamy do czynienia z poważnymi, wymagającymi interwencji ortopedycznej wadami postawy. Fizjoterapeuta poprosi o zdjęcie rentgenowskie by w sposób obiektywny móc planować i pracować z pacjentami, u których powstała skolioza. Fizjoterapeuta zaplanuje ćwiczenia korygujące oraz tzw. pozycje hiperkorygujące, które pacjent powinien odtwarzać w domu każdego dnia.

Osteopatia

Jeśli nie spotkali się Państwo wcześniej ze specjalistą tej dziedziny, to opisałem kim jest i czym zajmuje się taka osoba w oddzielnym artykule zatytułowanym: Osteopatia, który znajduje się TUTAJ. Podczas wizyty osteopata oceni i zdiagnozuje pacjenta z wadami postawy, koncentrując się na pochodzeniu wady. Podejmie działanie niwelujące lub zmniejszające przyczynę wykształcania się objawów. Osteopata pracuje z głęboko zakorzenionymi w organizmie napięciami, mogącymi lokalizować się w różnych rejonach ciała. Bierze pod uwagę różne systemy ciała jak chociażby napięcia powstające w układzie pokarmowym i pozostałych narządach ciała. Moim zdaniem osteopata jest łącznikiem pomiędzy wszystkimi specjalistami pracującymi z pacjentami z wadami postawy. Rozumie on w pełni koncepcje działania i punkt widzenia lekarzy i pediatrów a ponieważ praktycznie 95 procent osteopatów w Polsce było wcześniej fizjoterapeutami, rozumie koncepcje i procedury terapeutyczne pracy fizjoterapeuty.

Dr Łukasz Czubaszewski